wiosenny kaszel

Anyż na wiosenne kaszelki. Poznaj biedrzeniec anyż!

Biedrzeniec anyż, nazywany też anyżkiem to roślina z rodziny baldaszkowatych o drobnych białych kwiatach. Nie mylcie go z anyżem gwiaździstym, czyli badianem właściwym. To dwie zupełnie rożne rośliny. Anyż pomaga na wiosenne kaszelki, ale nie tylko, sprawdź receptury!

Biedrzeniec anyż to niewielka roślina osiągająca do 50cm wysokości, a badian właściwy to wiecznie zielone drzewo. Biedrzeniec anyż i anyż gwiaździsty łączy jednak podobny aromat. Anyżek znany był już w starożytnym Egipcie i Grecji. Do Polski został sprowadzony przez benedyktynów i uprawiany był w ziołowych ogrodach klasztornych. W celach leczniczych używany jest głównie owoc, ale w kuchni jako przyprawę można używać praktycznie całą roślinę.

Biedrzeniec anyż w domowej apteczce

W ziołolecznictwie używa się głównie owocu i olejku eterycznego. Owoce biedrzeńca anyżu zawierają  flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny, triterpeny, a także 2-5% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem czynnym jest anetol.

Owoce stosuje się głównie wewnętrznie w postaci wyciągów wodnych, wyciągów alkoholowych, syropów czy miodów. Na działanie mikstury ma wpływ wiele czynników: rozdrobnienie surowca, czas obróbki, obróbka termiczna, ilość surowca w roztworze, rodzaj mikstury.

Wyciągi wodne mają działanie:

  • wykrztuśne, rozluźniające wydzielinę w drogach oddechowych,
  • rozkurczowe, wiatropędne, 
  • regulujące cykl menstruacyjny, dzięki fitohormonom
  • pozytywne na pobudzenie laktacji,
  • ułatwiające trawienie, łagodzące zgagę i niestrawność,
  • oczyszczające, moczopędne, napotne.

Wyciągi alkoholowe polecane są na:

  • bóle mięśniowe,
  • stany zapalne górnych i dolnych dróg oddechowych.

Olejek anyżowy stosuje się jedynie zewnętrznie, zazwyczaj rozcieńczony w innym tłuszczu:

  • w inhalacjach – wykazuje działanie wykrztuśne i delikatnie bakteriobójcze,
  • w aromaterapii – poprawia pamięć i koncentrację, łagodzi bóle migrenowe,
  • w postaci okładów działa przeciwpasożytniczo na wszy i świerzb,
  • jest składnikiem naturalnych środków odstraszających owady,
  • wchodzi w skład preparatów na zmiany trądzikowe i łojotokowe.

Olejek anyżowy stosowany doustnie może podrażnić błony śluzowe układu pokarmowego. Ekstrakty z biedrzeńca anyżu są używane w produkcji past do zębów oraz płynów do płukania ust.

Biedrzeniec anyż w kuchni

Biedrzeniec anyż jest też znaną przyprawą w kuchniach na wschód i południe od Polski. Można znaleźć go zarówno w mieszankach na słodko jak i na ostro, np. curry, przyprawy kuchni arabskiej. Sprawdzi się jako dodatek do: grzanego wina, keksów, pierników i pierniczków, biszkoptów, mazurków, ciast i ciasteczek, wszędzie tam gdzie chcemy uzyskać smak i aromat anyżowy. Znany jest też likier anyżowy.

Anyżkiem można aromatyzować delikatne oleje, np. słonecznikowy. A potem taki olej dodawać do sałatek.

W kuchni można wykorzystać praktycznie całą roślinę:

  • świeże liście: do sałatek, sosów słodko kwaśnych, do warzyw, twarogu, 
  • korzeń – zaostrza smak potraw, do zup, potraw duszonych
  • owoce – jako przyprawa.

Najprostszym sposobem wykorzystania anyżku w kuchni jest przygotowanie ciasteczek anyżkowych. Podczas przygotowywania swoich ulubionych kruchych ciasteczek do mąki dodaj pół łyżeczki sproszkowanych owoców anyżku.

Biedrzeniec anyż w domu i ogrodzie

Owoce anyżku można wykorzystać do tworzenia domowych mieszanek aromatyzujących. Białe kwiaty zebrane w baldachy można obserwować w ogrodzie od końca czerwca, nawet do początku sierpnia. Pachnie delikatnie korzennie i przyciąga owady zapylające.

Z receptur klasztornych:

Herbatka na mokry kaszel

Pół łyżeczki rozgniecionych nasion parzyć w 200ml wrzątku przez 10 minut pod przykryciem, następnie przecedzić i pić ciepłe.

Syrop wykrztuśny

Zagotuj 1 l wody, dodaj 3 łyżki anyżku, następnie zmniejsz ogień i gotuj aż płyn zredukuje się o połowę. Zostaw do ostygnięcia i przecedź. Dodaj 3 łyżki miodu i dokładnie wymieszaj. Tak powstały syrop przyjmuj 2 łyżeczki, 3 razy dziennie. 

Miód z anyżem na suchy kaszel

1 łyżeczkę świeżo zmielonego anyżku dokładnie wymieszaj z 2 łyżkami miodu, może być lipowy, ale inny też się nada. Przyjmuj 2 razy dziennie po 1 łyżeczce po jedzeniu

Anyżówka klasztorna – na zapalenie dolnych i górnych dróg oddechowych

Wszystkie składniki włożyć do szklanego naczynia, zalać alkoholem, zamknąć szczelnie i odstawić na miesiąc w temperaturze pokojowej w ciemnym miejscu. Następnie odcedzić, ponownie szczelnie zamknąć, odstawić na 3 miesiące lub dłużej. 

Na dobry sen

Żuć kilka ziaren przed snem

Herbatka na wzdęcia

1 łyżkę świeżo zmielonego anyżu zalać 1 szklanką wrzątku, parzyć pod przykryciem 10 minut. Przecedzić, pić ciepłe po pół szklanki po posiłku.