Biedrzeniec anyż, nazywany też anyżkiem to roślina z rodziny baldaszkowatych o drobnych białych kwiatach. Nie mylcie go z anyżem gwiaździstym, czyli badianem właściwym. To dwie zupełnie rożne rośliny. Anyż pomaga na wiosenne kaszelki, ale nie tylko, sprawdź receptury!
Biedrzeniec anyż to niewielka roślina osiągająca do 50cm wysokości, a badian właściwy to wiecznie zielone drzewo. Biedrzeniec anyż i anyż gwiaździsty łączy jednak podobny aromat. Anyżek znany był już w starożytnym Egipcie i Grecji. Do Polski został sprowadzony przez benedyktynów i uprawiany był w ziołowych ogrodach klasztornych. W celach leczniczych używany jest głównie owoc, ale w kuchni jako przyprawę można używać praktycznie całą roślinę.
Biedrzeniec anyż w domowej apteczce
W ziołolecznictwie używa się głównie owocu i olejku eterycznego. Owoce biedrzeńca anyżu zawierają flawonoidy, kwasy fenolowe, kumaryny, triterpeny, a także 2-5% olejku eterycznego, którego głównym składnikiem czynnym jest anetol.
Owoce stosuje się głównie wewnętrznie w postaci wyciągów wodnych, wyciągów alkoholowych, syropów czy miodów. Na działanie mikstury ma wpływ wiele czynników: rozdrobnienie surowca, czas obróbki, obróbka termiczna, ilość surowca w roztworze, rodzaj mikstury.
Wyciągi wodne mają działanie:
- wykrztuśne, rozluźniające wydzielinę w drogach oddechowych,
- rozkurczowe, wiatropędne,
- regulujące cykl menstruacyjny, dzięki fitohormonom
- pozytywne na pobudzenie laktacji,
- ułatwiające trawienie, łagodzące zgagę i niestrawność,
- oczyszczające, moczopędne, napotne.
Wyciągi alkoholowe polecane są na:
- bóle mięśniowe,
- stany zapalne górnych i dolnych dróg oddechowych.
Olejek anyżowy stosuje się jedynie zewnętrznie, zazwyczaj rozcieńczony w innym tłuszczu:
- w inhalacjach – wykazuje działanie wykrztuśne i delikatnie bakteriobójcze,
- w aromaterapii – poprawia pamięć i koncentrację, łagodzi bóle migrenowe,
- w postaci okładów działa przeciwpasożytniczo na wszy i świerzb,
- jest składnikiem naturalnych środków odstraszających owady,
- wchodzi w skład preparatów na zmiany trądzikowe i łojotokowe.
Olejek anyżowy stosowany doustnie może podrażnić błony śluzowe układu pokarmowego. Ekstrakty z biedrzeńca anyżu są używane w produkcji past do zębów oraz płynów do płukania ust.
Biedrzeniec anyż w kuchni
Biedrzeniec anyż jest też znaną przyprawą w kuchniach na wschód i południe od Polski. Można znaleźć go zarówno w mieszankach na słodko jak i na ostro, np. curry, przyprawy kuchni arabskiej. Sprawdzi się jako dodatek do: grzanego wina, keksów, pierników i pierniczków, biszkoptów, mazurków, ciast i ciasteczek, wszędzie tam gdzie chcemy uzyskać smak i aromat anyżowy. Znany jest też likier anyżowy.
Anyżkiem można aromatyzować delikatne oleje, np. słonecznikowy. A potem taki olej dodawać do sałatek.
W kuchni można wykorzystać praktycznie całą roślinę:
- świeże liście: do sałatek, sosów słodko kwaśnych, do warzyw, twarogu,
- korzeń – zaostrza smak potraw, do zup, potraw duszonych
- owoce – jako przyprawa.
Najprostszym sposobem wykorzystania anyżku w kuchni jest przygotowanie ciasteczek anyżkowych. Podczas przygotowywania swoich ulubionych kruchych ciasteczek do mąki dodaj pół łyżeczki sproszkowanych owoców anyżku.
Biedrzeniec anyż w domu i ogrodzie
Owoce anyżku można wykorzystać do tworzenia domowych mieszanek aromatyzujących. Białe kwiaty zebrane w baldachy można obserwować w ogrodzie od końca czerwca, nawet do początku sierpnia. Pachnie delikatnie korzennie i przyciąga owady zapylające.
Z receptur klasztornych:
Herbatka na mokry kaszel
Pół łyżeczki rozgniecionych nasion parzyć w 200ml wrzątku przez 10 minut pod przykryciem, następnie przecedzić i pić ciepłe.
Syrop wykrztuśny
Zagotuj 1 l wody, dodaj 3 łyżki anyżku, następnie zmniejsz ogień i gotuj aż płyn zredukuje się o połowę. Zostaw do ostygnięcia i przecedź. Dodaj 3 łyżki miodu i dokładnie wymieszaj. Tak powstały syrop przyjmuj 2 łyżeczki, 3 razy dziennie.
Miód z anyżem na suchy kaszel
1 łyżeczkę świeżo zmielonego anyżku dokładnie wymieszaj z 2 łyżkami miodu, może być lipowy, ale inny też się nada. Przyjmuj 2 razy dziennie po 1 łyżeczce po jedzeniu
Anyżówka klasztorna – na zapalenie dolnych i górnych dróg oddechowych
- 15g biedrzeńca anyżu nasypko.pl,
- 5g anyżu gwiaździstego,
- 1 laska wanilii,
- 1 goździk korzenny,
- 4 łyżki miodu,
- sok z 1 cytryny,
- 1l wódki 40%.
Wszystkie składniki włożyć do szklanego naczynia, zalać alkoholem, zamknąć szczelnie i odstawić na miesiąc w temperaturze pokojowej w ciemnym miejscu. Następnie odcedzić, ponownie szczelnie zamknąć, odstawić na 3 miesiące lub dłużej.
Na dobry sen
Żuć kilka ziaren przed snem
Herbatka na wzdęcia
1 łyżkę świeżo zmielonego anyżu zalać 1 szklanką wrzątku, parzyć pod przykryciem 10 minut. Przecedzić, pić ciepłe po pół szklanki po posiłku.